کد مطلب:282853 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:280
حکومت صالحان در زمین
در سوره انبیاء می خوانیم: ولقد كتبنا فی الزبور من بعد الذكر ان الارض یرثها عبادی الصالحون - ان فی هذا لبلاغا لقوم عابدین:
«ما در زبور بعد از ذكر (تورات) نوشتیم (و مقرر داشتیم) كه بندگان صالح من (حكومت) زمین رابه ارث می برند در این سخن ابلاغ روشنی است برای گروه عبادت كنندگان»(انبیاء - 105 - 106)
این آیات، به دنبال آیاتی كه پاداش اخروی صالحان را بیان می كند قرار گرفته، و در واقع بیانگر پاداش دنیوی آنان است و پاداش بسیار مهمی كه زمینه ساز سعادت و اجرای احكام الهی و صلاح و نجات جامعه انسانی است.
با توجه به اینكه «ارض» به طور مطلق تمام كره زمین و سراسر جهان را شامل می شود(مگر اینكه قرینه خاص در میان باشد) این آیه بشارتی است در زمینه حكومت جهانی صالحان و از آنجا كه این معنی در گذشته تحقق نیافته است باید در آینده در انتظار آن بود و این همان چیزی است كه به عنوان «حكومت جهانی مهدی» از آن یاد می كنیم.
این نكته نیز قابل توجه است كه آیه می گوید،«ما این وعده را در كتب انبیاء پیشین نیز نوشته ایم اشاره به اینكه این وعده تازه نیست بلكه امری است ریشه دار كه در مذاهب دیگر نیز آمده است.
منظور از «زبور» به احتمال قوی همان «زبور داود» است كه مجموعه ای از مناجاتها و نیایشها و اندرزهای داود پیامبر می باشد كه در كتب عهد قدیم (كتب وابسته به تورات) به عنوان «مزامیر داود» از آن یاد شده است.
جالب اینكه در همین كتاب مزامیر داود - با تمام تحریفاتی كه در كتب عهد قدیم به مرور زمان صورت گرفته - باز این بشارت بزرگ دیده می شود.
در مزمور 37 جمله 9 می خوانیم:
«... زیرا كه شریران منقطع می شوند و اما متوكلان به خداوند وازث زمین خواهند شد، و حال اندك است كه شریر نیست می شود، هر چند مكانش را استفسار نمایی ناپیدا خواهد شد»!
و در جمله یازدهم همین «مزمور» آمده است:«اما متواضعان وارث زمین شده و از كثرت سلامتی متلذذ خواهد شد».
و نیز در همین «مزمور» در جمله 7 همین معنی با عبارت زیر آمده است:
«زیرا متبركان خداوند وارث زمین خواهند شد اما ملعونان وی منقطع خواهند شد»
و در جمله 29 آمده است:«صدیقان وارث زمین شده ابدا در آن ساكن خواهند شد».
روشن است تعبیراتی مانند«صدیقان»،«متوكلان»،«متبركان»و «متواضعان» اشاره به همان «مؤمنان صالحان» است كه در قرآن آمده.
منظور از «ذكر» در آیه فوق نیز به اعتقاد بسیاری از مفسران تورات است و آیه 48 همین سوره انبیاء، به آن گواهی می دهد: و لقد اتینا موسی و هارون الفرقان و ضیاء و ذكری للمتقین:«ما به موسی و هارون چیزی كه وسیله جدایی حق از باطل و روشنایی و یادآوری پرهیزگاران بود بخشیدیم».
بعضی نیز احتمال داده اند كه منظور از«ذكر»، «قرآن»است، و از «زبور» تمام كتب انبیای پیشین است (بنابراین معنی آیه چنین می شود ما در تمام كتب انبیای پیشین علاوه بر «قرآن» این بشارت را داده ایم...».
به هر حال این بشارت در پاره ای از ملحقات تورات مانند كتاب «اشعیاءنبی» نیز آمده است چنانكه در فصل یازدهم این كتاب می خوانیم:
«ذلیلان رابه عدالت حكم، و برای مسكینان زمین به راستی تنبیه (و مایه بیداری) خواهد بود.
كمربند كمرش عدالت
و وفا نطاق میانش خواهد بود
و گرگ با بره سكونت داشته
و طفل كوچك شبان ایشان خواهدبود...
زیرا كه زمین از دانش خداوند مثل آبهایی كه دریا را فرو می گیرند پر خواهد شد!
در خود تورات نیز اشاره هایی به این معنی دیده می شود از جمله درفصل 13 شماره 15 آمده است: «زمین را به یكی از اولاد ابراهیم می دهیم اگر كسی غبار را بشمارد ذریت او را خواهد شمرد».
و در فصل 17 جمله 20 آمده است:او (اسماعیل) را بركت دادم و او را بارور گردانیده (فرزندانش را) به غایت زیاد خواهم نمود و دوازده سرور به وجود خواهد آورد و او را امت عظیمی خواهد داد»!.
به جمله دوازده سرور به وجود خواهد آورد كه نشان می دهد امامان و پیشوایان دوازده گانه همه از فرزندان او هستند توجه كنید.
و در فصل 18 جمله 18 آمده است:«جمیع اقوام دنیا در او متبرك خواهند بود».
و تعبیرات و اشارات دیگری از این قبیل كه ذكر همه آنها به طول می انجامد.
در روایات اسلامی - علاوه بر اشاره روشنی كه در آیه فوق نسبت به قیام مهدی (ع) شده - نیز این مساله به طور صریح آمده است، از جمله مرحوم «طبرسی» در «مجمع البیان» در ذیل همین آیه از امام باقر (ع) چنین نقل می كند:
«هم اصحاب المهدی فی آخر الزمان»:«آنها(بندگان صالحی را كه خداوند در این آیه بعنوان وارثان زمین ذكر فرموده است) یاران مهدی (ع) در آخر الزمان هستند».
در تفسیر قمی نیز در ذیل آیه چنین آمده است:
«قال القائم و اصحابه»:«منظور از این آیه (قائم) و یاران او هستند».
شك نیست كه بندگان صالح خدا ممكن است بخشی از حكومت روی زمین را در اختیار بگیرند، همانگونه كه در عصر رسول الله (ص) و بعضی از اعصار دیگر واقع شد، ولی قرار گرفتن حكومت تمام روی زمین در اختیار صالحان تنها در عصر مهدی (ع) صورت می گیرد و روایات فراوانی كه از طرق اهل سنت و شیعه در این زمینه رسیده است در سر حد تواتر است.
«شیخ منصور علی ناصف»نویسنده كتاب «التاج الجامع للاصول» (كتابی كه اصول پنجگانه معروف اهل سنت در آن گرد آوری شده و تقریظهای مهمی از علمای الازهر بر آن نوشته اند) در كتاب مزبور چنین آورده است:
اشتهر بین العلماء و خلفا انه فی آخر الزمان لابد من ظهور رجل من اهل البیت مسمی المهدی یستولی علی الممالك الاسلامیه و یتبعه المسلمون و یعدل بینهم و مؤید الدین:
«در میان دانشمندان امروز و گذشته مشهور است كه در آخر زمان به طور یقین مردی از اهل بیت (ع) ظاهر می شود كه برتمام كشورهای اسلامی مسلط می گردد و همه مسلمانان از او پیروی می كنند و در میان آنها عدالت را اجرا می نماید و دین را تقویت می كند».
سپس می افزاید:و قد روی احادیث المهدی جماعه من خیار الصحابه و اخرجها اكابر المحدثین: كابی داود و تزمذی و ابن ماجه و الطبرانی و ابی یعلی و البزاز و الامام احمد و الحاكم (رض).
احادیث مهدی را گروهی از اصحاب خوب پیامبر (ص) نقل كرده و بزرگان اهلبیت مانند ابو داود و ترمذی و ابن ماجه و طبرانی و ابویعلی وبزاز و امام احمد و حاكم در كتابهای خود آورده اند. [1] .
حتی ابن خلدون كه معروف به مخالفت با احادیث مهدی است نیز شهرت این احادیث را در میان همه دانشمندان اسلام نتوانسته انكاركند. [2] .
از كسان كه تواتر این اخبار را در كتاب خود آورده اند «محمد شبلنجی» دانشمند معروف مصری در كتاب «نورالابصار» است می گوید:
تواتر الاخبار عن النبی (ص) علی ان المهدی من اهل بیته و انه یملاء الارض عدلا:«اخبار متواتری از پیامبر به ما رسیده كه مهدی از خاندان او است و تمام روی زمین را پر از عدالت می كند».
این تعبیر در بسیاری از كتب دیگر نیز آمده است تا آنجا كه «شوكانی» از علمای معروف اهل سنت در كتابی كه پیرامون تواتر احادیث مربوط به مهدی (ع) و خروج دجال و بازگشت مسیح نوشته بعد از بحث مشروحی در زمینه تواتر احادیث مربوط به مهدی (ع) می نویسد: هذا یكفی لمن كان عنده ذرة من الایمان و قلیل من انصاف:«آنچه گفته شده برای كسانی كه یك ذره ایمان ویك جو انصاف دارند كافی است». [3] .
خوب است در اینجا حداقل چند روایت نخبه كه در معروفترین منابع اسلامی آمده است به عنوان مشت نمونه خروار بیاوریم:
1- «احمد حنبل»از ائمه چهارگانه اهل سنت در كتاب «مسند» خود از «ابو سعید خدری» نقل می كند كه پیغمبر اكرم (ص) فرمود: لا تقوم الساعة حتی تمتلا الارض ظلما و عدوانا، قال ثم یخرج رجل من عترتی او من اهل بیتی یملاها قسطا و عدلا كما ملئت ظلما و عدوانا:«قیامت بر پا نمی شود تا آن زمانی كه زمین پر از ظلم و ستم گردد، سپس مردی از عترت یا اهل بیت من قیام می كند و زمین را پر از قسط و عدل می سازد آن گونه كه ظلم و ستم آن را پر كرده بود». [4] .
2- همین معنی را حافظ ابو داود سجستانی در كتاب «سنن» خود با مختصر تفاوتی نقل كرده است. [5] .
3- ترمذی محدث معروف به سند صحیح (طبق تصریح منصور علی ناصف در التاج) از عبدالله از پیغمبر نقل می كند كه فرمود: لو لم یبق من الدنیا الایوم لطول الله ذلك الیوم حتی یبعث رجلا منی او من اهل بیتی یواطئ اسمه اسمی و اسم ابیه اسم ابی یملأ الارض قسطا و عدلا كما ملئت ظلما و جورا:«اگر باقی نماند از عمر دنیا مگر یك روز، خداوند آن یك روز را چنان طولانی می كند كه مبعوث كند مردی را از من یا از اهل بیت من (تردید از راوی روایت است و مفهوم و محتوا یكی است) كه اسم او اسم من و اسم پدرش اسم پدر من است. [6] زمین را پر از عدل و داد می كند آن گونه كه از ظلم و ستم پر شده است. [7] .
شبیه همین حدیث را با مختصر تفاوتی حاكم نیشابوری در «مستدرك» آورده و در پایان آن می گوید: این حدیث صحیحی است هر چند بخاری و مسلم آن را ذكر نكرده اند. [8] .
4- و نیز در صحیح «ابی داود» از ام سلمه نقل شده است كه می گوید كه من از رسول خدا شنیدم چنین می گفت: المهدی من عترتی من ولد فاطمه:«مهدی از خاندان من است و از فرزندان فاطمه». [9] .
5- حاكم نیشابوری در مستدرك، حدیث مشروحتری در این زمینه از ابو سعید خدری از پیامبر(ص) نقل می كند كه فرمود:ینزل بامتی فی آخر الزمان بلاء شدید من سلطانهم، لم یسمع بلاء اشد منه حتی تضیق عنهم الارض الرحبه و حتی یملا الارض جورا و ظلما لا یجد المؤمن ملجأ یلتجأ الیه من الظلم فیبعث الله عزوجل رجلا من عترتی فیملأ الارض قسطا و عدلا كما ملئت ظلما وجورا یرضی عنه ساكن الارض السماء و ساكن لاتدخر الارض من بذرها شیئا الا اخر جته و لا السماء من قطرها شیئا الا صبه الله علیهم مدرارا: «در آخر زمان بلای شدیدی بر امت من از سوی سلطان آنها وارد می شود بلایی كه شدیدتر از آن شنیده نشده تا آنجا كه زمین وسیع و گسترده بر آنها تنگ می شود و تا آنجا كه زمین پر از جور و ظلم می گردد و مؤمن پناهگاهی برای پناه جستن به آن از ظلم نمی یابد در این هنگام خداوند متعال مردی از عترتم را مبعوث می كند كه زمین را پر از عدل و داد كند آن گونه كه از ظلم و ستم پر شده بود ساكنان آسمان از او خشنود می شوند و همچنین ساكنان زمین، زمین تمام بذرهای خود را بیرون می فرستد و بارور می شود و آسمان تمام دانه های باران را بر آنها فرو می بارد (و همه
جا را سیراب و پر بركت می كند». [10] .
حاكم بعد از ذكر حدیث می گوید این حدیث صحیح است هر چند بخاری و مسلم آن را در كتاب خود نیاورده اند.
و این گونه احادیث از راویان مختلف در منابع مشهور فراوان است و نشان می دهد كه سرانجام حكومت جهانی به دست با كفایت مهدی (ع) بر پا می شود و همه جا پراز عدل و داد می گردد و مضمون آیه، فوق ان الارض یرثها عبادی الصالحون تحقق می یابد.
«ما در زبور بعد از ذكر (تورات) نوشتیم (و مقرر داشتیم) كه بندگان صالح من (حكومت) زمین رابه ارث می برند در این سخن ابلاغ روشنی است برای گروه عبادت كنندگان»(انبیاء - 105 - 106)
این آیات، به دنبال آیاتی كه پاداش اخروی صالحان را بیان می كند قرار گرفته، و در واقع بیانگر پاداش دنیوی آنان است و پاداش بسیار مهمی كه زمینه ساز سعادت و اجرای احكام الهی و صلاح و نجات جامعه انسانی است.
با توجه به اینكه «ارض» به طور مطلق تمام كره زمین و سراسر جهان را شامل می شود(مگر اینكه قرینه خاص در میان باشد) این آیه بشارتی است در زمینه حكومت جهانی صالحان و از آنجا كه این معنی در گذشته تحقق نیافته است باید در آینده در انتظار آن بود و این همان چیزی است كه به عنوان «حكومت جهانی مهدی» از آن یاد می كنیم.
این نكته نیز قابل توجه است كه آیه می گوید،«ما این وعده را در كتب انبیاء پیشین نیز نوشته ایم اشاره به اینكه این وعده تازه نیست بلكه امری است ریشه دار كه در مذاهب دیگر نیز آمده است.
منظور از «زبور» به احتمال قوی همان «زبور داود» است كه مجموعه ای از مناجاتها و نیایشها و اندرزهای داود پیامبر می باشد كه در كتب عهد قدیم (كتب وابسته به تورات) به عنوان «مزامیر داود» از آن یاد شده است.
جالب اینكه در همین كتاب مزامیر داود - با تمام تحریفاتی كه در كتب عهد قدیم به مرور زمان صورت گرفته - باز این بشارت بزرگ دیده می شود.
در مزمور 37 جمله 9 می خوانیم:
«... زیرا كه شریران منقطع می شوند و اما متوكلان به خداوند وازث زمین خواهند شد، و حال اندك است كه شریر نیست می شود، هر چند مكانش را استفسار نمایی ناپیدا خواهد شد»!
و در جمله یازدهم همین «مزمور» آمده است:«اما متواضعان وارث زمین شده و از كثرت سلامتی متلذذ خواهد شد».
و نیز در همین «مزمور» در جمله 7 همین معنی با عبارت زیر آمده است:
«زیرا متبركان خداوند وارث زمین خواهند شد اما ملعونان وی منقطع خواهند شد»
و در جمله 29 آمده است:«صدیقان وارث زمین شده ابدا در آن ساكن خواهند شد».
روشن است تعبیراتی مانند«صدیقان»،«متوكلان»،«متبركان»و «متواضعان» اشاره به همان «مؤمنان صالحان» است كه در قرآن آمده.
منظور از «ذكر» در آیه فوق نیز به اعتقاد بسیاری از مفسران تورات است و آیه 48 همین سوره انبیاء، به آن گواهی می دهد: و لقد اتینا موسی و هارون الفرقان و ضیاء و ذكری للمتقین:«ما به موسی و هارون چیزی كه وسیله جدایی حق از باطل و روشنایی و یادآوری پرهیزگاران بود بخشیدیم».
بعضی نیز احتمال داده اند كه منظور از«ذكر»، «قرآن»است، و از «زبور» تمام كتب انبیای پیشین است (بنابراین معنی آیه چنین می شود ما در تمام كتب انبیای پیشین علاوه بر «قرآن» این بشارت را داده ایم...».
به هر حال این بشارت در پاره ای از ملحقات تورات مانند كتاب «اشعیاءنبی» نیز آمده است چنانكه در فصل یازدهم این كتاب می خوانیم:
«ذلیلان رابه عدالت حكم، و برای مسكینان زمین به راستی تنبیه (و مایه بیداری) خواهد بود.
كمربند كمرش عدالت
و وفا نطاق میانش خواهد بود
و گرگ با بره سكونت داشته
و طفل كوچك شبان ایشان خواهدبود...
زیرا كه زمین از دانش خداوند مثل آبهایی كه دریا را فرو می گیرند پر خواهد شد!
در خود تورات نیز اشاره هایی به این معنی دیده می شود از جمله درفصل 13 شماره 15 آمده است: «زمین را به یكی از اولاد ابراهیم می دهیم اگر كسی غبار را بشمارد ذریت او را خواهد شمرد».
و در فصل 17 جمله 20 آمده است:او (اسماعیل) را بركت دادم و او را بارور گردانیده (فرزندانش را) به غایت زیاد خواهم نمود و دوازده سرور به وجود خواهد آورد و او را امت عظیمی خواهد داد»!.
به جمله دوازده سرور به وجود خواهد آورد كه نشان می دهد امامان و پیشوایان دوازده گانه همه از فرزندان او هستند توجه كنید.
و در فصل 18 جمله 18 آمده است:«جمیع اقوام دنیا در او متبرك خواهند بود».
و تعبیرات و اشارات دیگری از این قبیل كه ذكر همه آنها به طول می انجامد.
در روایات اسلامی - علاوه بر اشاره روشنی كه در آیه فوق نسبت به قیام مهدی (ع) شده - نیز این مساله به طور صریح آمده است، از جمله مرحوم «طبرسی» در «مجمع البیان» در ذیل همین آیه از امام باقر (ع) چنین نقل می كند:
«هم اصحاب المهدی فی آخر الزمان»:«آنها(بندگان صالحی را كه خداوند در این آیه بعنوان وارثان زمین ذكر فرموده است) یاران مهدی (ع) در آخر الزمان هستند».
در تفسیر قمی نیز در ذیل آیه چنین آمده است:
«قال القائم و اصحابه»:«منظور از این آیه (قائم) و یاران او هستند».
شك نیست كه بندگان صالح خدا ممكن است بخشی از حكومت روی زمین را در اختیار بگیرند، همانگونه كه در عصر رسول الله (ص) و بعضی از اعصار دیگر واقع شد، ولی قرار گرفتن حكومت تمام روی زمین در اختیار صالحان تنها در عصر مهدی (ع) صورت می گیرد و روایات فراوانی كه از طرق اهل سنت و شیعه در این زمینه رسیده است در سر حد تواتر است.
«شیخ منصور علی ناصف»نویسنده كتاب «التاج الجامع للاصول» (كتابی كه اصول پنجگانه معروف اهل سنت در آن گرد آوری شده و تقریظهای مهمی از علمای الازهر بر آن نوشته اند) در كتاب مزبور چنین آورده است:
اشتهر بین العلماء و خلفا انه فی آخر الزمان لابد من ظهور رجل من اهل البیت مسمی المهدی یستولی علی الممالك الاسلامیه و یتبعه المسلمون و یعدل بینهم و مؤید الدین:
«در میان دانشمندان امروز و گذشته مشهور است كه در آخر زمان به طور یقین مردی از اهل بیت (ع) ظاهر می شود كه برتمام كشورهای اسلامی مسلط می گردد و همه مسلمانان از او پیروی می كنند و در میان آنها عدالت را اجرا می نماید و دین را تقویت می كند».
سپس می افزاید:و قد روی احادیث المهدی جماعه من خیار الصحابه و اخرجها اكابر المحدثین: كابی داود و تزمذی و ابن ماجه و الطبرانی و ابی یعلی و البزاز و الامام احمد و الحاكم (رض).
احادیث مهدی را گروهی از اصحاب خوب پیامبر (ص) نقل كرده و بزرگان اهلبیت مانند ابو داود و ترمذی و ابن ماجه و طبرانی و ابویعلی وبزاز و امام احمد و حاكم در كتابهای خود آورده اند. [1] .
حتی ابن خلدون كه معروف به مخالفت با احادیث مهدی است نیز شهرت این احادیث را در میان همه دانشمندان اسلام نتوانسته انكاركند. [2] .
از كسان كه تواتر این اخبار را در كتاب خود آورده اند «محمد شبلنجی» دانشمند معروف مصری در كتاب «نورالابصار» است می گوید:
تواتر الاخبار عن النبی (ص) علی ان المهدی من اهل بیته و انه یملاء الارض عدلا:«اخبار متواتری از پیامبر به ما رسیده كه مهدی از خاندان او است و تمام روی زمین را پر از عدالت می كند».
این تعبیر در بسیاری از كتب دیگر نیز آمده است تا آنجا كه «شوكانی» از علمای معروف اهل سنت در كتابی كه پیرامون تواتر احادیث مربوط به مهدی (ع) و خروج دجال و بازگشت مسیح نوشته بعد از بحث مشروحی در زمینه تواتر احادیث مربوط به مهدی (ع) می نویسد: هذا یكفی لمن كان عنده ذرة من الایمان و قلیل من انصاف:«آنچه گفته شده برای كسانی كه یك ذره ایمان ویك جو انصاف دارند كافی است». [3] .
خوب است در اینجا حداقل چند روایت نخبه كه در معروفترین منابع اسلامی آمده است به عنوان مشت نمونه خروار بیاوریم:
1- «احمد حنبل»از ائمه چهارگانه اهل سنت در كتاب «مسند» خود از «ابو سعید خدری» نقل می كند كه پیغمبر اكرم (ص) فرمود: لا تقوم الساعة حتی تمتلا الارض ظلما و عدوانا، قال ثم یخرج رجل من عترتی او من اهل بیتی یملاها قسطا و عدلا كما ملئت ظلما و عدوانا:«قیامت بر پا نمی شود تا آن زمانی كه زمین پر از ظلم و ستم گردد، سپس مردی از عترت یا اهل بیت من قیام می كند و زمین را پر از قسط و عدل می سازد آن گونه كه ظلم و ستم آن را پر كرده بود». [4] .
2- همین معنی را حافظ ابو داود سجستانی در كتاب «سنن» خود با مختصر تفاوتی نقل كرده است. [5] .
3- ترمذی محدث معروف به سند صحیح (طبق تصریح منصور علی ناصف در التاج) از عبدالله از پیغمبر نقل می كند كه فرمود: لو لم یبق من الدنیا الایوم لطول الله ذلك الیوم حتی یبعث رجلا منی او من اهل بیتی یواطئ اسمه اسمی و اسم ابیه اسم ابی یملأ الارض قسطا و عدلا كما ملئت ظلما و جورا:«اگر باقی نماند از عمر دنیا مگر یك روز، خداوند آن یك روز را چنان طولانی می كند كه مبعوث كند مردی را از من یا از اهل بیت من (تردید از راوی روایت است و مفهوم و محتوا یكی است) كه اسم او اسم من و اسم پدرش اسم پدر من است. [6] زمین را پر از عدل و داد می كند آن گونه كه از ظلم و ستم پر شده است. [7] .
شبیه همین حدیث را با مختصر تفاوتی حاكم نیشابوری در «مستدرك» آورده و در پایان آن می گوید: این حدیث صحیحی است هر چند بخاری و مسلم آن را ذكر نكرده اند. [8] .
4- و نیز در صحیح «ابی داود» از ام سلمه نقل شده است كه می گوید كه من از رسول خدا شنیدم چنین می گفت: المهدی من عترتی من ولد فاطمه:«مهدی از خاندان من است و از فرزندان فاطمه». [9] .
5- حاكم نیشابوری در مستدرك، حدیث مشروحتری در این زمینه از ابو سعید خدری از پیامبر(ص) نقل می كند كه فرمود:ینزل بامتی فی آخر الزمان بلاء شدید من سلطانهم، لم یسمع بلاء اشد منه حتی تضیق عنهم الارض الرحبه و حتی یملا الارض جورا و ظلما لا یجد المؤمن ملجأ یلتجأ الیه من الظلم فیبعث الله عزوجل رجلا من عترتی فیملأ الارض قسطا و عدلا كما ملئت ظلما وجورا یرضی عنه ساكن الارض السماء و ساكن لاتدخر الارض من بذرها شیئا الا اخر جته و لا السماء من قطرها شیئا الا صبه الله علیهم مدرارا: «در آخر زمان بلای شدیدی بر امت من از سوی سلطان آنها وارد می شود بلایی كه شدیدتر از آن شنیده نشده تا آنجا كه زمین وسیع و گسترده بر آنها تنگ می شود و تا آنجا كه زمین پر از جور و ظلم می گردد و مؤمن پناهگاهی برای پناه جستن به آن از ظلم نمی یابد در این هنگام خداوند متعال مردی از عترتم را مبعوث می كند كه زمین را پر از عدل و داد كند آن گونه كه از ظلم و ستم پر شده بود ساكنان آسمان از او خشنود می شوند و همچنین ساكنان زمین، زمین تمام بذرهای خود را بیرون می فرستد و بارور می شود و آسمان تمام دانه های باران را بر آنها فرو می بارد (و همه
جا را سیراب و پر بركت می كند». [10] .
حاكم بعد از ذكر حدیث می گوید این حدیث صحیح است هر چند بخاری و مسلم آن را در كتاب خود نیاورده اند.
و این گونه احادیث از راویان مختلف در منابع مشهور فراوان است و نشان می دهد كه سرانجام حكومت جهانی به دست با كفایت مهدی (ع) بر پا می شود و همه جا پراز عدل و داد می گردد و مضمون آیه، فوق ان الارض یرثها عبادی الصالحون تحقق می یابد.
[1] التاج الاجامع للاصول، ج 5، ص 341 (اين مطلب به صورت پاورقي در آن صفحه آمده است).
[2] ابن خلدون، صفحه 311 (چاپ بيروت).
[3] نقل از كتاب التاج، ج 5، ص 360 (چاپ داراحياء تراث العربي).
[4] مستدرك احمد، جمله 3، ص 36.
[5] سنن ابي داود، ج 4، ص 152.
[6] بعضي ازبزرگان علما تصريح كرده اند كه صحيح در اينجا، اسم ابيه اسم ابني (اسم پدرش اسم فرزند من مي باشد) و به اين ترتيب با نام مبارك حضرت مهدي به عقيده شيعه (محمد بن الحسن العسكري) كاملاً موافق است.
[7] التاج، ج 5، ص 343.
[8] المستدرك، ج 4، ص 558.
[9] صحيح ابي داود، ج 2، ص 207.
[10] المستدرك علي الصحيحين، ج 4، ص 465 (طبع حيدر آباد دكن).